Categorie: Stadspoorten

Porta Tiburtina Rome

De Porta Tiburtina in Rome staat ook bekend onder de naam Porta San Lorenzo. Het monument was oorspronkelijk een gedenkboog, maar werd later in de Aureliaanse Muur geincorporeerd.

Porta Tiburtina Rome

Adres

De Porta Tiburtina staat langs de Viale di Porta Tiburtina. Wijk: Quartiere Tiburtino.

Geschiedenis en beschrijving

Porta Tiburtina Rome
De Porta Tiburtina aan de San Lorenzo zijde.

De naam Tiburtina is afgeleid van de Via Tiburtina, die de stad bij deze poort verliet. De alternatieve naam Porta San Lorenzo is afgeleid van de Sint Laurens buiten de Muren Basiliek, die langs de Via Tiburtina ligt.

Om het allemaal nog iets ingewikkelder te maken werd de poort af en toe ook de Porta Taurina genoemd, vanwege de stierenkop boven de sluitsteen.

Oorspronkelijk was de huidige Porta Tiburtina niet meer dan een herdenkingsboog ter ere van de aanleg van de drie aquaducten Acqua Marcia,  Acqua Tepula en Acqua Julia. Tussen 250 en 275 na Chr. werd deze boog tot stadspoort in de Aureliaanse Muren omgevormd.

De twee torens aan weerszijden van de poort werden waarschijnlijk in opdracht van keizer Aurelianus gebouwd.

Een eerste restauratie, onder keizer Augustus, vond plaats in het jaar 5 na Chr. Inscripties tonen aan dat Vespasianus en Septimius Severus later ook werkzaamheden aan de poort en/of de aquaducten hebben laten uitvoeren.

Een tweede inscriptie op de buitenste boog vermeldt een restauratie in het jaar 402 in opdracht van Honorius, die ook de binnenste boog had laten bouwen. De uitvoerder van dit werk was de prefect Flavio Macrobio Longiniano. Deze binnenste boog werd in 1869 door Paus Pius IX weer verwijderd.

De poort ziet er dan ook aan de binnenkant, die uit de tijd van Augustus stamt, anders uit dan aan de buitenzijde, waar de torens en de kantelen te zien zijn. Het fundament van de buitenste boog is ook anderhalve meter hoger dan die aan de binnenzijde.

Aan de stadskant zijn er drie inscripties op de boog te zien. De Acqua Julia is de bovenste van de drie aquaducten. De inscriptie op dit deel verwijst naar het jaar waarin de boog opgetrokken is. De inscriptie op de Aqua Tepula hieronder verwijst naar de in opdracht van Caracalla in 212 uitgevoerde restauratie. De onderste inscriptie prijst de door Titus in 79 uitgevoerde restauratie.

Viale di Porta Tiburtina – Rome

Porta Pinciana Rome

De Porta Pinciana maakt deel uit van de Aureliaanse Muren in Rome. Het is bij deze poort aan de rand van het Villa Borghese Park dat de Via Vittorio Veneto begint.

Weetjes Porta Pinciana Rome

Porta Pinciana Rome
Porta Pinciana

De Porta Pinciana is in het jaar 403 na Chr. gebouwd. De poort nam zo’n beetje de plaats in van een oude zogeheten posterula. Dit was een geheime poort waardoor men kon vluchten wanneer de stad belegerd werd.

De antieke poort kwam vanaf dat moment tussen twee half-ronde torens te staan, al bleef de oorspronkelijke centrale boog wel behouden.

De naam van de poort is afgeleid van het geslacht Pincia, dat de gelijknamige heuvel in hun bezit had. De oorspronkelijke naam was Porta Salaria Vetus, aangezien de oude Via Salaria hier doorheen liep. Deze “zoutweg” begon bij de Porta Fontinalis op de uitlopers van het Kapitool en liep via de Quirinaalheuvel naar de Porta Pinciana.

Een stukje na de Porta Pinciana begon de Via Salaria Nova, die bij de Porta Salaria de stad uitliep en zijn weg naar de Adriatische kust vervolgde.

Porta Pinciana Rome
Voorkant van de Porta Pinciana

Een andere naam voor de poort was Porta Turana, aangezien hij vrij vaak dichtgemetseld werd. Om het nog ingewikkelder te maken werd Porta Pinciana ook vaak verbasterd tot Porta Porciana of Porta Portiniana.

De laatste naam waaronder de poort bekend stond was Porta Belisaria. Belisario was een groot strijder tegen de Goten en degene die de Aureliaanse Muren in de 6e eeuw liet restaureren. Toen hij oud geworden was zou hij echter genoodzaakt zijn geweest bij de poort om aalmoezen te bedelen. In werkelijkheid stierf Belisario overigens een rijke man.

In 1808 werd de poort dichtgemetseld, wat in het begin van de 20e eeuw weer ongedaan gemaakt werd.

Het monument voor de oorlogsslachtoffers uit de rione Ludovisi bevindt zich bij de Porta Pinciana.

Porta Pinciana – Rome

Porta Maggiore Rome

De Porta Maggiore is één van de indrukwekkendste stadspoorten van Rome. Hij wordt ook Porta Prenestina genoemd en staat op de plek waar twee herenwegen bij elkaar kwamen. De twee bogen van de poort waren oorspronkelijk een onderdeel van het Claudia Aquaduct. Onder de poort kan men nog delen van de oude straatweg zien. De inscripties op de bogen stammen uit de tijd dat Vespasianus en Titus keizers waren.

Weetjes Porta Maggiore Rome

Adres, openingstijden en toegangsprijs

De Porta Maggiore bevindt zich aan het plein van dezelfde naam, aan het einde van de Via Giolitti. Dit plein doet ook dienst als tramknooppunt.

Geschiedenis en beschrijving

Porta Maggiore Rome
Porta Maggiore

De Porta Maggiore heet zo omdat hier vroeger een weg begon die naar de Santa Maria Maggiore Basiliek voerde. Het was hier dat de meest aquaducten de stad binnenkwamen om vervolgens in verschillende richtingen verder de stad binnen te lopen. De reden hiervoor was dat dit stadsdeel iets hoger lag dan de rest van Rome.

De Porta Maggiore bestaat eigenlijk uit twee poorten, de Porta Praenestina en de Porta Labicana.

Er bevinden zich nog overeind staande stukken van de Aureliaanse Muur bij de Porta Maggiore. De bogen van de aquaducten werden op last van Keizer Aurelianus in het jaar 271 dichtgemetseld, zodat ze ook bij de stadsmuur gingen horen.

In totaal kwamen er acht aquaducten bij de Porta Maggiore de stad binnen. Twee hiervan waren ondergronds.

De Acqua Claudia en de Anio Novus lopen boven elkaar en kwamen ter hoogte van het begin van de huidige Via Eliana de stad in. Later liet paus Sixtus V Peretti hier nog een aquaduct, het Acqua Felice, onder aanleggen. Nero had al een zijtak van de Acqua Claudia aan laten leggen, waarvan in de nabijgelegen Via Statilia nog een stuk te zien is.

Aan de noordkant van het Piazza di Porta Maggiore zijn nog resten van de Acqua Marcia, de Acqua Julia en de Acqua Tepula te zien.

Piazza di Porta Maggiore Rome

Porta Angelica Rome

De Porta Angelica is genoemd naar paus Pius IV, die in werkelijkheid Giovanni Angelo Medici heette en was bedoeld voor pelgrims die vanuit het noorden de stad binnenkwamen. De eigenlijke poort is gesloopt, maar enige onderdelen ervan zijn ter hoogte van het Piazza del Risorgimento aan de muur bevestigd.

Weetjes Porta Angelica Rome

Porta Angelica Rome
De Porta Angelica in een schilderij van Eckersberg uit 1813.

De Porta Angelica had geen kantelen en op de gladde bovenkant werden de hoofden van de terdoodveroordeelden in ijzeren kooien tentoongesteld. Op deze wijze wisten de pelgrims die door deze stadspoort i.p.v. de al eerder bestaande Porta del Popolo de stad binnenkwamen wat hun lot zou zijn indien ze zich misdroegen. Pas in 1840 werd deze gewoonte door Paus Gregorius XVI afgeschaft.

De Porta Angelica werd in 1888, samen met de hele muur tot de Engelenburcht, gesloopt, als onderdeel van plannen dieals doel hadden de infrastructuur van de wijk te verbeteren.

Enige stukken van de poort zijn bevestigd aan het stuk stadsmuur dat zich bij het Piazza del Risorgimento bevindt. Dit zijn de twee engelen die zich aan weerszijden van de Porta Angelica bevonden en palmtakken in hun handen hebben, het wapenschild van Pius IV Medici en de inscriptie “Hij heeft je zijn engelen gestuurd om je in al je straten te bewaken”.

 

Porta Santo Spirito Rome

De Porta Santo Spirito bevindt zich in de Via dei Penitenzieri, aan de zuidkant van wat vroeger de Città Leonina was, het gebied binnen de door de door Paus Leo IV opgetrokken stadsmuur om het Vaticaan.

Weetjes Porta Santo Spirito Rome

Porta Santo Spirito Rome
Porta Santo Spirito

De Porta Sant Spirito is gebouwd op de plek waar zich voorheen de “Poterne van de Saksen” (Posterula dei Sassoni) bevond. (Een poterne is een secundaire, geheime deur in een vesting.)

De oude stadsmuren waren, onder persoonlijk toezicht van Paus Leo zelf, in vier jaar (van 846 tot 850) voltooid.

Toen men tegen het begin van de 16e eeuw angst had voor een Turkse invasie liet Paus Paulus III de vervallen muren door Antonio Sangallo il Giovane restaureren.

Sangallo liet tussen 1543 en 1545 drie bastions bouwen, waarvan er één niet meer bestaat omdat het verwoest werd toen het Santo Spirito Ziekenhuis uitgebreid moest worden.

Tussen de twee andere bastions moest een grote poort komen die als toegang tot Vaticaanstad zou dienen. Sangallo zou een prachtig ontwerp gemaakt hebben, dat echter door Michelangelo voor een commissie afgekraakt werd. De laatste kreeg vervolgens zelf de opdracht het werk te voltooien, maar volgens de overlevering maakte hij er expres, om Sangallo te kleineren, een beetje een puinhoop van.

Aan de zijkanten van de Porta Santo Spirito staan vier Dorische zuilen. De nissen tussen de zuilen waren er waarschijnlijk gecreëerd om er standbeelden van heiligen in te plaatsen.

Meer bezienswaardigheden Wijk Borgo

Arco di Tiradiavoli Rome

De Arco di Tiradiavoli (“Boog van de Duivelgooiers”) is een boog over de Via Aurelia Antica in Rome, op korte afstand van de Porta San Pancrazia. Hij was in 1612 in opdracht van Paus Paulus V Borghese gebouwd als onderdeel van het Aqua Traiana Aquaduct.

Weetjes Arco di Tiradiavoli Rome

Paus Paulus had besloten het antieke aquaduct (dat meteen omgedoopt werd tot Aqua Paola) in ere te herstellen om water naar o.a. Trastevere, het Ghetto en de wijken rond het Vaticaan zelf te leiden. De construktie van de boog was noodzakelijk om het aquaduct te ondersteunen waar het over de Via Aurelia liep.

Op het bovenste deel van de boog ziet men het wapenschild van de paus. Er is ook een zelfverheerlijkende, maar foute inscriptie ter ere van de bouw van het aquaduct. De paus en zijn architekten dachten dat ze het door Augustus gebouwde Aqua Alsietina aquaduct gerestareerd hadden, i.p.v. het Aqua Traiana.

Het gedeelte van de Via Aurelia waar de boog zich bevindt werd tot 1914 de Via di Tiradiavoli genoemd. Men dacht dat het spook van Donna Olimpia Pamphili, de schoonzus van Paus Innocenzo X, hier bij volle maan op haar door vier paarden getrokken koets rondreed, een spoor van vuur achterlatend. Na de Ponte Sisto overgestoken te zijn verdween ze dan in de Tiber, waar ze door duivels opgehaald werd om naar de hel gebracht te worden.

Een andere theorie die de naam zou verklaren is de overvloed aan relikwieën van Christelijke martelaars die zich langs de Via Aurelia Antica bevonden en de duivels zo verjaagd zouden hebben.

Er was ook een Marrana di Tiradiavoli (een marrana was een soort sloot in de Middeleeuwen), die water van de Villa Pamphili naar de Tevere voerde. Deze bestaat nog steeds maar loopt nu ondergronds, onder de Via di Donna Olimpia.