Aquaducten Archieven - Rome Hotels en Bezienswaardigheden

Aquaduct van Nero Rome

Het Aquaduct van Nero werd gebouwd zowel om de Domus Aurea als het kunstmatig aangelegde meer dat zich naast het Colosseum bevond van water te voorzien. Er zijn nog delen zichtbaar bij de Via Statilia en tussen de Celio en Palatino heuvels.

Weetjes Aquaduct van Nero Rome

Geschiedenis en beschrijving

Het Acquedotto di Nerone is tussen de jaren 54 en 68 in opdracht van Keizer Nero gebouwd. Het was eigenlijk een zijtak van het Aqua Claudia Aquaduct en begon bij de Porta Maggiore, waar de meest aquaducten de stad inkwamen.

Later liet Keizer Domitianus het aquaduct verlengen, zodat zijn keizerlijke residentie op het Palatijn ook stromend water kreeg. Nog later, onder Septimius Severus werd het Acquedotto di Nerone gerestaureerd.

Verschillende stukken van het oude aquaduct staan nog overeind en kunnen bezichtigd worden. Er staan ruïnes in zowel de Via Statilia als de Via San Stefano Rotondo (tussen de Via della Navicella en het Piazza di San Giovanni in Laterano).

De bogen zijn van baksteen gemaakt. Ze zijn tussen de 19 en de 22 meter hoog, behalve bij het deel tussen de twee heuvels, waar ze tot een hoogte van wel 40 meter reiken.

Route

Het Aquaduct van Nero begint bij de Porta Maggiore en volgt de Via Statilia. Het gaat ondergronds verder, via leidingen van de Aqua Claudia, om bovenop de Boog van Dolabella en Silano te eindigen.

Felice Aquaduct Rome

Het Felice Aquaduct (Acquedotto Felice of Acqua Felice) is één van de elf aquaducten van Rome. Het is 24 kilometer lang en voert het water van Pantano Borghese naar de Mosesfontein in het centrum van Rome.

Weetjes Felice Aquaduct Rome

Adres, openingstijden en toegangsprijs

Delen van het Acquedotto Felice zijn te zien in het Parco degli Acquedotti, ter hoogte van de Via del Quadraro. Het aquaduct eindigt bij de Mosesfontein aan het Piazza San Bernardo.

Geschiedenis Felice Aquaduct Rome

Mosesfontein, pronkfontein van het Felice Aquaduct Rome — De Mosesfontein is de pronkfontein van het Felice Aquaduct.

In tegenstelling tot de meeste aquaducten in Rome is het Felice Aquaduct niet aangelegd in de tijd van het Romeinse Rijk, maar in de 16e eeuw, in opdracht van Paus Sixtus V Perettti.

De bouw van dit aquaduct duurde 18 maanden en was in 1586 gereed. Drie jaar later werden maar liefst 27 fonteinen in Rome door het aquaduct van water voorzien.

Toen Paus Sixtus nog een jongetje in een korte broek was heette hij Felice, wat meteen verkaart waarom het aquaduct zo heet.

Vòòr Paus Sixtus zaten de centrale heuvels van Rome al eeuwenlang zonder stromend water en was wat nu het belangrijkste deel van de stad is eigenlijk vrijwel verlaten.

Hij had de bron gekocht om water naar Rome (en vooral naar zijn eigen bezittingen in de stad) te kunnen voeren.

Aangezien er slechts een gering hoogteverschil was bleek het noodzakelijk een ondergronds kanaal af te wisselen met bovengrondse bogen. Voor het eerste gedeelte werd en al bestaand gedeelte van het Alexandrina Aquaduct gebruikt, terwijl dichter bij de stad delen van de Acqua Claudia en de Acqua Marcia benut werden.

Het Felice Aqueduct eindigt bij de Mosesfontein (of de Fontana dell’Acqua Felice), een door Domenico Fontana’s broer Giovanni ontworpen en vanwege de onhandige proporties redelijk controversiële fontein hij het Piazza San Bernardino.

Giovanni Fontana had ook een fout van de oorspronkelijk aangewezen architect, Matteo Bartolani, moeten herstellen. Deze had namelijk de helling de verkeerde richting op laten lopen, maar de bron toe, i.p.v. de stad in.

Langneuzen Rome

De Nasoni (“Langneuzen”) is de naam die de Romeinen gegeven hebben aan de fonteintjes die in vrijwel alle straten in het centrum van Rome te vinden zijn. Deze verschaffen zelfs midden in de zomer, met temperaturen van boven de 30 graden Celsius, heerlijk koel drinkwater.

Weetjes Langneuzen Rome

Het is goed mogelijk dat Rome de enige grote stad ter wereld is die haar inwoners gratis op deze wijze water trakteert. In tegenstelling tot de honderden andere fonteinen die overal in de stad te vinden zijn en als enige motief de verfraaiing van de stad ten doelhebben zijn de nasoni er enkel voor praktische doeleinden.

Het totale aantal langneuzen in Rome is ongeveer 2000. Ze zijn ongeveer 1,20 meter hoog een wegen 100 kilo.

De meeste nasoni zijn gemaakt van gietijzer, maar er zijn er ook een aantal die van travertijns marmer gemaakt zijn. Deze laatste worden “fonteintjes van de keizerlijke wolf” genoemd. De reden is dat het water oorspronkelijk uit het de bek van een koperen wolf kwam. Van deze fontanelle, die in de 30’er en 40’er jaren van de vorige eeuw gebouwd werden, zijn er nog zo’n 70 overgebleven, die vooral in de publieke parken van de stad staan. Zowel de wolven als de half-ronde kuipen waarin het water opgevangen werd zijn verdwenen of door vandalen vernield.

Acqua Alsietina Aquaduct Rome

Het Acqua Alsietina Aqueduct is eigenlijk niet erg interessant voor toeristen aangezien het geheel ondergronds liep en er vrijwel geen sporen van overgebleven zijn.

Weetjes Acqua Alsietina Aquaduct Rome

Het werd gebouwd in opdracht van Keizer Augustus, toen deze water nodig had voor zijn naumachia. Een naumachia was zowel een nagebootste zeeslag als de plek waar deze plaats vond.

Augustus liet zijn naumachia aanleggen in het jaar 2 vòòr Christus, toen hij zijn Tempel van Mars Ultor in het Forum van Augustus liet inwijden. Hier was een groot stuk land voor nodig. Augustus gebruikte een gebied van ongeveer 500 meter bij 350 meter tussen het huidige Piazza Mastai en het Piazza San Cosimato in de wijk Trastevere.

Het water voor het Aqua Alsietina Aquaduct kwam deels uit het Meer van Bracciano en deels uit het Meer van Martignano. Dit laatste heette toen nog het Lacus Alsietinus, en verklaart dus de naam van het aquaduct.

Inscripties op zowel de Fontana dell’Acqua Paola en de Arco di Tiradiavoli in Rome beweren dat beide monumenten deel uitmaakten van een door Paus Paulus V uitgevoerde restuaratie van het Aqua Alsietina Aquaduct. Dit is onweerlegbaar bewij sdat de paus niet onfeilbaar is, aangezien ze in werkelijkheid de Aqua Traiana gerestaureerd hadden.

De Aqua Alsietina wordt ook wel de Aqua Augusta genoemd.

Aquaducten Rome

Tot de grootste wapenfeiten van de oude Romeinen horen de aquaducten. Een aantal van deze architectonische wonderen van de oudheid staan nog steeds (gedeeltelijk) overeind en sommige ervan werken zelfs nog. Midden in de stad komt men dan ook soms opeens nog een paar meter aquaduct tegen.

Weetjes Aquaducten Rome

Rome’s langneuzen

Waar je je ook bevindt in Rome kun je kleine waterfonteintjes zien, die onuitputtelijk, dag en nacht, water spuiten. Het water uit deze “langneuzen” (nasoni) zoals ze door de Romeinen zelf genoemd worden is perfect drinkbaar en zelfs in hartje zomer, wanneer de temperatuur tussen de 35 en de 40 graden schommelt, smaakt het alsof het recht uit de koelkast komt.

Wat de meeste toeristen in Rome niet weten is dat dit nog steeds te danken is aan de, soms meer dan 2000 jaar geleden door de antieke Romeinen gebouwde aquaducten, een systeem dat nog steeds fuctioneert.

Pronkfonteinen

Een aantal van de beroemdste fonteinen in Rome waren eigenlijk bedoeld als pronkstukken, die aan het einde van een aquaduct gebouwd werden om te laten zien hoe groots de opdrachtgever tot de aanleg ervan wel niet was. De Moses Fontein is hiervan een voorbeeld, maar de bekendste is natuurlijk de Trevifontein. De Fontana dell’Acqua Paola op de Gianicolo heuvel is eveneens indrukwekkend.

Aquaducten Rome in cijfers

Bij elkaar opgeteld zijn die oude Romeinse aquaducten ongeveer 400 kilometer lang. Op 50 van deze 400 kilometers na is het hele systeem ondergronds. Bij de bouw werd al rekening gehouden met eventuele reparaties en men liet daarom op regelmatige afstanden van elkaar toegangswegen (met marmeren putdeksels) installeren.

Een legioen (in de tijd van keizer Augustus bestond een legioen uit meer dan 5000 man) werkers was nodig om het systeem te bouwen en te onderhouden. Het geheel stond onder leiding van de curator aquarum.

Aquaducten Rome

Acquedotto Vergine

Het Acquedotto Vergine was één van de belangrijkste aquaducten, aangezien het o.a. de Trevifontein en de fonteinen op het Piazza Navona van water voorzag. Het was het eerste aquaduct dat na de plunderingen door de Barbareb gerestaureerd werd, waardoor mensen naar het huidige, maar toen nog onbevolkte centrum, konden verhuizen.

Acqua Julia Aquaduct

Ook het Acqua Iulia Aquaduct hoorde tot de belangrijkere aquaducten van de stad, aangezien het de meest centrale wijken van water voorzag. Een deel van het aquaduct was gebouwd op bestaande bogen van het Aqua Marcia Aquaduct.

Aqua Appia Aquaduct

Het oudste aquaduct in Rome is de Acqua Appia dat uit 312 v.Chr. dateert, met een lengte van 16 kilometer.

Aqua Claudia Aquaduct

Dit valt in het niet bij de 68 kilometer van de Acqua Claudia. Zoals het overgrote deel van de aquaducten komt de Acqua Claudia bij Porta Maggiore de stad in. Later werden vertakkingen toegevoegd naar o.a. de Basiliek van Sint Jan van Lateranen en het Palatijn.

Alessandrino Aquaduct

Het Alessandrino Aquaduct, dat eveneens bij Porta Maggiore de stad binnenkomt, is het beste te bewonderen langs de Viale Palmito Togliatti, buiten het stadscentrum. Hoewel er later nog meer gebouwd zijn, is het Acquedotto Alessandrino wel de laatste van de in de Romeinse tijd gebouwde aquaducten.

Acqua Marcia Aquaduct

Het Acqua Marcia is 91 kilometer lang. Dit aquaduct heeft de bron bij Arsoli, ten oosten van Rome. Het is in de 2e eeuw voor Chr. gebouwd en later vaak gerestaureerd. Het zou uiteindelijk 10 stadsdelen van water voorzien en verzorgde ook de watertoevoer naar de Thermen van Diocletianus.

Anio Novus Aquaduct

Het Anio Novus Aquaduct is met 87 kilometer één van de langste aquaducten van de stad. Het komt Rome binnen bij een stadsdeel dat nu Capanelle heet en stond bekend om de slechte kwaliteit van het water, dat niet uit een bron, maar direct uit de rivier kwam.

Acqua Paola Aquaduct

Het Acqua Paola Aquaduct is één van de weinige aquaducten die niet bij Porta Maggiore de stad binnenkomen. De bron ligt bij Bracciano, het pronkstuk is de Fontana dell’Aqua Paola op het Janiculum boven Trastevere.

Acqua Alsietina Aquaduct

Het Acqua Alsietina Aquaduct (of Acqua Augusta Aquaduct) is aangelegd in opdracht van Augustus. Hij had het water nodig om er namaak zeeslagen mee te organizeren. Vrijwel he thele aquaduct bevnd zich indergronds en het is dan ook voor toeristen het minst interessant van alle aquaducten in Rome.

Anio Novus Aquaduct Rome

Het Anio Novus Aquaduct is één van de langste aquaducten in Rome. De bron is de rivier de Aniene in de buurt van het stadje Subiaco.

Weetjes Anio Novus Aquaduct Rome

De Anio Novus heeft een lengte van ongeveer 87 kilometer.

Met de constructie ervan werd begonnen in het jaar 38, onder Caligula, en het werk werd in het jaar 52 door Claudius voltooid.

Al in de derde eeuw voor Christus bestond er een Aqua Anio aquaduct. Toen het nieuwe aquaduct gebouwd werd, werd dit de “nieuwe Anio” (Anio Novus) genoemd. Het al bestaande aquaduct werd uiteraard omgedoopt tot de Anio Vetus.

De hoogste bogen van het aquaduct bevinden zich in het gebied dat Capanelle genoemd wordt. Hier werd het water ook opgeslagen, in een reservoir dat de Piscina Liminaria genoemd werd.

Vanaf dit reservoir werd het water vervolgens de stad in gevoerd, waarvoor de bogen van het Aqua Claudia Aquaduct gebruikt worden. Om dit te kunnen doen had men eenvoudig weg nog een kanaal bovenop dit aquaduct aangelegd. Dit leidde er wel toe dat er erg vaak reparatiewerkzaamheden noodzakelijk waren.

Helaas werd het eindreservoir in 1880 door brand verwoest.

Aangezien het water niet uit een bron kwam maar direkt uit de rivier was het water niet van buitengewoon goede kwaliteit. Keizer Traianus begon later een nieuwe bron te gebruiken, een meertje in de buurt bij het stadje Trevi (toen nog Treba Augusta).

Marcio Aquaduct Rome

Het Marcio Aquaduct hoort tot de langste aquaducten die water naar Rome voerden. In de wijk Casale, buiten het stadcentrum, zijn de indrukwekkendste overblijfselen van dit monument te zien.

Weetjes Marcio Aquaduct Rome

Het Acquedotto Marcio is meer dan 91 kilometer lang en is daarmee een van de langste aquadukten van Rome. De naam van dit aquadukt komt van de magistraat Quinto Marcio Re, die in het jaar 144 v. Chr. de opdracht tot de constructie van dit magnifieke bouwwerk gaf. De bron voor dit aquadukt bevindt zich bij Arsoli, een stadje ten oosten van Rome. Het water uit deze bron was al in de oude Romeinse tijd beroemd om de goede kwaliteit ervan.

Onder de regering van Marcus Agrippus (33 v. Chr.) en Augustus (11-14 v. Chr.) vonden restauraties plaats. Augustus zorgde er ook voor dat de watertoevoer toenam door dit aquaduct te verbinden met het naar hemzelf genoemde Acqua Augusta.

Later werd het aquadukt nog tweemaal gerestaureerd, eerst onder Titus (79 na Chr.) en later onder Caracalla (212-213). Op het bovenste gedeelte van de Porta Tiburtina zijn deze restauraties via een opschrift vermeld.

Toen Diocletianus de naar hem vernoemde baden liet aanleggen moest er ook een nieuw kanaal komen om het water van het Acquedotto Marcio naar deze Terme di Diocleziane te voeren. Ook nu werd elke restauratie gedocumenteerd via inscripties op verschillende gebouwen.

Uiteindelijk zouden maar liefst 10 Romeinse wijken afhankelijk worden van het Acquedotto Marcio. Bij de distrikten Celio en Aventino gebeurde dit indirekt, door middel van de Rivus Herculaneus, een ondergrondse aftakking van de Acqua Marcia, die bij de Porta Tiburtina begon.

Ruïnes van de Acqua Marcia zijn nog te zien in de wijk Casale. Helaas werden grote gedeelten later afgebroken om opnieuw gebruikt te worden bij de bouw van de Acqua Felice. Hiervan zijn sporen te zien tussen de Porta Maggiore en de Porta Tiburtina.

Aqua Claudia Aquaduct Rome

Het Aqua Claudia Aqueduct werd min of meer gelijktijdig met het Anio Novus Aqueduct gebouwd. Ruïnes van dit aquaduct kunnen ook in het centrum van Rome, dichtbij het Palatijn, bezichtigd worden.

Weetjes Aqua Claudia Aquaduct Rome

Adres, openingstijden en toegangsprijs

Goed bewaard gebleven delen van het Acqua Claudia zijn te zien in het Parco degli Acquedotti (alle metrostations tussen Numidio Quadrato en Subaugusta op lijn A).

Geschiedenis Aqua Claudia Aquaduct Rome

Het was Keizer Caligula die met de construktie begonnen was, maar het werk werd pas voltooid in de tijd van Claudius, die ook zijn naam gaf aan het 69 kilometer lange monument.

Het water van het aquaduct komt uit de rivier de Aniene, dichtbij de vroegere Via Sublacencis. De bronnen het Curzio en Ceruleo en bevinden zich bij het stadje Arsoli.

De Aqua Claudia is één van de bekendste aquaducten aangezien een lang gedeelte ervan nog ononderbroken overeind staat in het Parco degli Acquedotti, in de buitenwijken van Rome. Op sommige plekken is het wel 27 meter hoog.

Het eindpunt van de Aqua Claudia was de Spes Vetus, een reservoir bij Porta Maggiore.

Latere keizers voegden vertakkingen toe aan de Aqua Claudia. Nero liet een zijtak bouwen (het Acquedotto di Nerone) die tot de heuvel Celio en zijn Gouden Huis leidde. Domitiaan zou hier later nog een stuk aan toevoegen om zo water naar het Palatijn te kunnen voeren.

In de 8e eeuw liet Adrianus I het aquaduct restaureren om zo water naar de wijk rond de Sint Jan van Lateranen Basiliek te leiden.

Aqua Julia Aquaduct Rome

Het Acqua Iulia Aquaduct of Acqua Julia Aquaduct in Rome was één van de belangrijkste aquaducten van de stad, aangezien het de meest centrale wijken van water voorzag.

Weetjes Acqua Julia Aquaduct Rome

Het is net als het Acqua Vergine Aquaduct gebouwd door Agrippa en is bijna 22km lang. Het water komt uit de buurt van het stadje Grottaferrata, waar ook de bronnen die het Acqua Tepula Aquaduct voedden vandaan kwamen.

De Aqua Tepula en de Aqua Iulia volgden dan ook deels dezelfde ondergrondse kanalen. Bij de streek die nu bekend staat als Capanelle eindigden ze in een reinigingsreservoir. Het is overigens nog steeds niet duidelijk waar het beginpunt van dit kanaal was.

Vanaf het reservoir scheidden de twee aquaducten zich van elkaar, maar gebruikten wel beide de al bestaande bogen van het Acqua Marcia Aquaduct, wat dan ook verstevigd moest worden om de veel grotere druk aan te kunnen.

Later zouden eerst de Aqua Marcia en nog later het Anio Novus delen van hun kanalen moeten afstaan aan de Aqua Iiulia.

Het aquaduct kwam bij Porta Maggiore de stad binnen. Vanaf hier gebruikte het de Aureliaanse Muren om over een boog de Via Tiburtina over te steken. Deze boog zou later de Porta Tiburtina worden.

Vanaf dit punt ging de Aqua Iulia ondergronds verder, door een stadsdeel waar zich nu het centrale station Termini bevindt. Het distributiepunt bevond zich bij de huidige Via XX Settembre.

De Acqua Iulia en de Acqua Tepula zorgden ervoor dat vrijwel het hele centrum van Rome van water voorzien werd. Dit centrum bestond min of meer uit het gebied dat de oorspronkelijke zeven heuvelen van de stad omvatte.

Op het Piazza Vittorio Emanuele is de ruïne te zien van de Trofei di Mario. Ooit deed dit monument dienst als pronkfontein van het Acqua Iulia Aquaduct was.

Acqua Paola Aquaduct (of Acqua Trainana Aquaduct)

Het Acqua Paola Aquaduct staat ook bekend als Acqua Traiana. De bron bevidnt zich bij het meer van Bracciano en het kwam de stad binnen bij de Porta San Pancrazio. De Fontana dell’Acqua Paola is de grote pronkfontein van dit aquaduct.

Weetjes Acqua Paola Aquaduct Rome

Het Acqua Traiana (Aquaduct van Traianus) is, zoals de naam al aangeeft, gebouwd door Keizer Traianus. Het monument is op 24 Juni van het jaar 109 ingewijd. Het is meer dan 32 kilometer lang. Na verwoest te zijn werd het in de Middeleeuwen door Paus Paulus V gerestaureerd en vanaf dat moment werd het de Acqua Paola genoemd.

De bron van het Aquaduct van Traianus bevindt zich dichtbij het bij Nederlandse toeristen erg populaire meer van Bracciano. Het kwam Rome binnen bij de Porta San Pancrazio op de Gianicolo heuvel. De toevoer van het water was noodzakelijk om de watermolens van Trastevere draaiende te houden.

In 537 werd een deel van het aquaduct door de Ostrogoten vernield en de molens konden niet meer functioneren. Pas in het begin van de 17e eeuw slaagde men erin het aquaduct te restaureren en opnieuw te openen, o.a. door een boog te bouwen over de Via Aurelia. Dit gebeurde in opdracht van van Paus Paulus V Borghese.

Deze van travertijns marmer gemaakte boog kwam bekend te staan als de Arco di Tiradiavoli (“de Boog van de Duivelsmijters”), aangezien het stuk straat waar hij stond toen nog bekend stond als de Via di Tiradiavoli.

De inscriptie op de boog geeft aan dat de paus niet helemaal wist waar hij mee bezig was. AB· AVG· CAES· EXTRUCTOS verwijst naar Augustus als oorspronkelijke bouwer van het aquaduct. Dit betekent dat de paus waarschijnlijk dacht dat hij het Acqua Alsietina Aquaduct gerestaureerd had en niet het Acqua Traiano.

Na de restauratie ging het aquaduct verder door het leven als het Aqua Paola Aquaduct. Ook de monumentale fontein aan het einde van de leiding werd de Fontana dell’Acqua Paola genoemd.